Altın oran, matematik ve sanatta, bir bütünün parçaları arasında gözlemlenen, uyum açısından en yetkin boyutları verdiği sanılan geometrik ve sayısal bir oran bağıntısıdır.
Eski Mısırlılar ve Yunanlar tarafından keşfedilmiş, mimaride ve sanatta kullanılmıştır.
Altın Oran; CB / AC = AB / CB = 1,618
Bir doğru parçasının |AB| Altın Oran'a uygun biçimde iki parçaya bölünmesi gerektiğinde, bu doğru öyle bir noktadan (C) bölünmelidir ki; küçük parçanın |AC| büyük parçaya |CB| oranı, büyük parçanın |CB| bütün doğruya |AB| oranına eşit olsun.
Eski Mısırlılar ve Yunanlar tarafından keşfedilmiş, mimaride ve sanatta kullanılmıştır.
Altın Oran; CB / AC = AB / CB = 1,618
Bir doğru parçasının |AB| Altın Oran'a uygun biçimde iki parçaya bölünmesi gerektiğinde, bu doğru öyle bir noktadan (C) bölünmelidir ki; küçük parçanın |AC| büyük parçaya |CB| oranı, büyük parçanın |CB| bütün doğruya |AB| oranına eşit olsun.
Altın
Oran, pi (π)
gibi irrasyonel bir sayıdır ve ondalık sistemde yazılışı;
1,618033988749894...'tür.
Mısır'daki
piramitler, Leonardo da Vinci'nin Mona Lisa adlı tablosu, ay çiçeği, salyangoz,
çam kozalağı ve parmaklarınız arasındaki ortak özellik nedir?
Bu
sorunun cevabı, Fibonacci isimli İtalyan matematikçinin bulduğu bir dizi sayıda
gizlidir. Fibonacci sayıları olarak da adlandırılan bu sayıların özelliği,
dizideki sayılardan her birinin, kendisinden önce gelen iki sayının toplamından
oluşmasıdır
Kenarlarının oranı altın orana eşit olan bir dikdörtgene
"altın dikdörtgen" denir. Uzun kenarı 1,618 birim kısa kenarı 1 birim
olan bir dikdörtgen altın dikdörtgendir. Bu dikdörtgenin kısa kenarının
tamamını kenar kabul eden bir kare ve hemen ardından karenin iki köşesi
arasında bir çeyrek çember çizelim. Kare çizildikten sonra yanda kalan küçük
bir kare ve çeyrek çember çizip bunu asıl dikdörtgenin içinde kalan tüm
dikdörtgenler için yapalım. Bunu yaptığınızda karşınıza bir sarmal çıkacaktır.
İngiliz estetikçi William Charlton insanların sarmalları hoş bulmaları
ve binlerce yıl öncesinden beri kullanmalarını "Sarmallardan hoşlanırız
çünkü, sarmalları görsel olarak kolayca izleyebiliriz." diyerek
açıklar.
Temelinde altın oranı yatan sarmallar doğada şahit olabileceğiniz
en eşsiz tasarımları da barındırırlar. Ayçiçeği ya da kozalak üzerindeki sarmal
dizilimler bu konuda verilebilecek ilk örneklerdir.
Deniz Kabuklarındaki Tasarım
Bilim adamları deniz dibinde yaşayan ve yumuşakça olarak
sınıflandırılan canlıların taşıdıkları kabukların yapısını incelerken bunların
formu, iç ve dış yüzeylerinin yapısı dikkatlerini çekmiştir:
"İç yüzey pürüzsüz, dış yüzeyde yivliydi. Yumuşakça kabuğun
içindeydi ve kabukların iç yüzeyi pürüzsüz olmalıydı. Kabuğun dış köşeleri
kabukların sertliğini artırıyor ve böylelikle, gücünü yükseltiyordu. Kabuk
formları yaratılışlarında kullanılan mükemmellik ve faydalarıyla hayrete
düşürür. Kabuklardaki spiral fikir mükemmel geometrik formda ve şaşırtıcı
güzellikteki 'bilenmiş' tasarımda ifade edilmiştir.
Akciğerlerdeki Altın Oran
Amerikalı fizikçi B. J. West ile doktor A. L. Goldberger,
1985-1987 yılları arasında yürüttükleri araştırmalarında akciğerlerin yapısındaki altın
oranının varlığını ortaya koydular. Akciğeri oluşturan bronş ağacının bir
özelliği, asimetrik olmasıdır. Örneğin, soluk borusu, biri uzun (sol) ve diğeri
de kısa (sağ) olmak üzere iki ana bronşa ayrılır. Ve bu asimetrik bölünme,
bronşların ardışık dallanmalarında da sürüp gider. İşte bu bölünmelerin
hepsinde kısa bronşun uzun bronşa olan oranının yaklaşık olarak 1/ 1,618 değerini
verdiği saptanmıştır.
İşitme ve Denge Organında Altın
Oran
İnsanın iç kulağında yer alan Cochlea (Salyangoz) ses
titreşimlerini aktarma işlevini görür. İçi sıvı dolu olan bu kemiksi yapı,
içinde altın oran barındıran _=73 derece 43´ sabit açılı logaritmik sarmal
formundadır.
Sarmal Formda Gelişen Boynuzlar ve Dişler
Filler ile soyu tükenen mamutların dişleri, aslanların tırnakları
ve papağanların gagalarında logaritmik sarmal kökenli yay parçalarına göre
biçimlenmiş örneklere rastlanır. Eperia örümceği de ağını daima logaritmik
sarmal şeklinde örer. Mikroorganizmalardan planktonlar arasında, globigerinae,
planorbis, vortex, terebra, turitellae ve trochida gibi minicik canlıların
hepsinin sarmala göre inşa edilmiş bedenleri vardır.
Mikrodünyada Altın Oran
Geometrik şekiller sadece üçgen, kare veya beşgen, altıgen ile
kısıtlı değildir. Bu saydığımız şekiller değişik şekillerde de biraraya gelerek
yeni üç boyutlu geometrik şekiller oluşturabilirler. Bu konuda ilk olarak küp
ve piramit örnek olarak verilebilir. Ancak bunların dışında, günlük hayatta hiç
karşılaşmadığımız hatta ismini dahi ilk defa duyduğumuz tetrahedron (düzgün
dört yüzlü), oktahedron, dodekahedron ve ikosahedron gibi üç boyutlu şekillerde
vardır. Dodekahadron 13 tane beşgenden, ikosahedron ise 20 adet üçgenden
oluşur. Bilim adamları bu şekilleri matematiksel olarak birbirine
dönüşebileceğini ve bu dönüşümün altın orana bağlı oranlarla gerçekleştiğini
bulmuşlardır.